Wydarzenie, o którym mowa miało miejsce już kilkadziesiąt lat temu, bo w 1956. Była zima. Jak się czasem określa - „sześciu upartych” (K. Olech, Cz. Mrowiec, Sz. Wdowiak, A. Sobolewski, J. Krajski i kierownik całego przedsięwzięcia – A. Zawada) dokonało pierwszego zimowego przejścia Głównej Grani Tatr.

Zdjęcie z bazy zdjęć PG: grań Wołowca Mięguszowieckiego, fot. Tomasz Wybraniec

Główna Grań Tatr – czyli wyzwanie (zarówno latem jak i zimą) dla każdego, nawet super doświadczonego Taternika. Wymaga wielu dni ciężkiej pracy. Główny grzbiet Tatr (bo o nim mowa) ma 75 km. (od Hucińskiej Przełęczy do Zdziarskiej Przełęczy). W skład Głównej Grani wchodzi Grań Tatr Zachodnich, Wysokich oraz Bielskich. Najwyższym szczytem całej grani jest Lodowy Szczyt (2627 m n.p.m.). Natomiast najwyższy szczyt całych Tatr – Gerlach (2654 m n.p.m.) znajduje się blisko, ale poza Główną Granią. Leży tu jednak Zadni Gerlach.

Zdjęcie z bazy zdjęć PG: Tatry Zachodnie, fot. Michał Kasperczyk

Jako pierwsi, pełnego letniego przejścia (bez omijania trudnych odcinków) dokonali:
- Marian Kruczek,
- Henryk Szot,
- Józef Olszewski,
- Stanisław Obrochta.

Liczba szczytów zaliczanych do Głównej Grani nie jest do końca jasna. Inaczej wygląda to wg np. Cywińskiego, a inaczej wg Słowaków. Chodzi o różnice wynikające z liczenia i klasyfikacji szczytów dwuwierzchołkowych.

Podsumowując jednak:
Rekompensatą za trudności wspinaczkowe, niewygodę, dyskomfort, załamania pogody, niezwykle niebezpieczne w pewnych miejscach ekspozycje są rozległe panoramy, wspaniałe widoki oraz niezapomniane przeżycia.

Na wstępie warto powiedzieć, że często przejścia graniowe nie są aż tak trudne technicznie jak ekstremalne niektóre drogi. Jednakże długość trasy do przebycia, dyskomfort wspinaczy, ich karkołomny wysiłek, ciężkie plecaki, niebezpieczeństwo potęgowane brakiem odpowiednich punktów asekuracyjnych, czyni z przejść graniowych niezwykłe wręcz wyzwanie, które podejmują jedyni najlepsi.

A więc jeszcze raz. Członkami zimowej i udanej ostatecznie wyprawy kierowanej przez A. Zawadę byli:
Kazimierz Olech – taternik, speleolog, wspinał się w Alpach, Pamirze, Hindukuszu, Himalajach,
Czesław Mrowiec – taternik, członek PTTK, propagator tatrzańskiej przyrody,
Szymon Wdowiak – taternik, geolog, twórca filmów górskich, wspinał się w Pamirze, górach Alaski, Himalajach, na Kaukazie,
Andrzej Sobolewski – instruktor taternictwa, wspinał się na Kaukazie, w Pamirze, Hindukuszu, Ałtaju Centralnym,
Jerzy Krajski – wybitny taternik, wspinał się też na Kaukazie, w Hindukuszu, zginął w Dolomitach.

Ich wyczyn, choć niezwykle znaczący i spektakularny, nie był prawie w ogóle nagłośniony. Wcześniejsze bowiem próby zimowego przejścia grani Tatr kończyły się fatalnie i wielokrotnie śmiercią. Tak więc, w 1958 r. Główny Klub Wysokogórski wystosował apel o zaniechanie tych przejść w sezonie zimowym, a za złamanie owego zakazu groził Sąd Koleżeński przy KW.

Całe przedsięwzięcie zaczęło się 24.02.1959 wspólną zbiórką w Smokowcu. Na początku wyprawy, uczestnicy zakładali na pewnych kluczowych fragmentach drogi składy żywnościowe. Stanęły one m.in. w rejonie Batyżowieckiej Przełęczy, na Polskim Grzebieniu, pod Jaworowym Szczytem, powyżej Jagnięcego Szczytu itd. Przynajmniej na początku pogoda była dość dobra. Dopiero potem zaczęło mocno wiać, się chmurzyć i padać śnieg. Całe przedsięwzięcie trwało 19 dni i zakończyło się na Hucińskiej Przełęczy. Pierwsze przejście zimowe Głównej Grani Tatr, zostało dokonane.

W całym przedsięwzięciu pominięto:
- Papirusowe Turnie,
- od Baraniego Zwornika Wyżniego do Śnieżnej Przełęczy,
- od Małego Lodowego Szczytu do Zbójnickiej Ławki,
- od Zbójnickiej Ławki do Białej Ławki,
- od Przełęczy w Ostrych do Jaworowej Przełęczy,
- od Jaworowego Szczytu do Rozdzieli,
- uskok Wschodniej Rówienkowej Turni,
- Zachodnią Rówienkową Turnię,
- grań od Dzikiej Przełęczy do Dzikiej Turni,
- od Rohatki do Małej Wysokiej,
- uskok Wschodniego Szczytu Żelaznych Wrót,
- od Śnieżnej Kopy Środkowej do Zachodniego Szczytu Żelaznych Wrót,
- od Ciężkiego Szczytu do Wagi,
- od Cubryny do Przełęczy pod Zadnim Mnichem,
- uskok Zadniego Mnicha.

{youtube}OckylG64G1U{/youtube}

{youtube}N6eBfKwQ5KQ{/youtube}

{youtube}6sxFKhvpzx0{/youtube}

Bartek Michalak

Źródła:
- www.wikipedia.org
- www.portalgorski.pl
- Pierwsze zimowe przejście Głównej Grani Tatr 1959, Andrzej Zawada, Warszawa 2016
- Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie, Janusz Kurczab, Marek Wołoszyński, Warszawa 1991
- Internet (ogólnie)