Zbigniew „Rubinek” Rubinowski urodził się 19 października 1929 r. w Krakowie, zmarł 10 lutego 1997 r. w Salzburgu. Był absolwentem Wydziału Geologiczno-Poszukiwawczego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, asystentem Katedry Geologii Kopalnianej, od 1957 r. pracował w Państwowym Instytucie Geologicznym w Kielcach, w 1967 r. obronił tytuł doktora, od 1973 r. docent. Taternik, alpinista, narciarz i instruktor narciarstwa, speleolog oraz polarnik.

Zbigniew Rubinowski, źr. www.kieleckietowarzystwonaukowe.pl
Zbigniew Rubinowski, źr. www.kieleckietowarzystwonaukowe.pl

Niemal całe dzieciństwo i młodość spędził w Zakopanem, gdzie jego rodzice prowadzili pracownię wyrobów pamiątkarskich. W wieku szkolnym czynnie działał w harcerstwie. Właśnie wtedy rozbudziło się w nim zamiłowanie do turystyki górskiej, narciarstwa i przyrody. Życie naukowe związał z Górami Świętokrzyskimi, poświęcił się geologii oraz ochronie przyrody i środowiska, a głównym polem jego badań geologicznych była problematyka rud metali i regionalna metalogeneza. Był popularyzatorem wiedzy o Ziemi. W jego dorobku twórczym znajduje się około 400 prac o tematyce speleologicznej, geologicznej oraz górskiej. Przez wiele lat pełnił rolę opiekuna naukowego w Jaskini Raj.

Góry były jego ogromną pasją. Wspinał się w Tatrach, Alpach, na Kaukazie, w Pamirze, w Hindukuszu, Himala­jach, Andach i Górach Skalistych. Interesował się także fotografią, pozostawił bogate archiwum negatywów z regionu świętokrzyskiego i innych gór świata. Był jednym z założycieli i vice prezesem Klubu Górskiego w Kielcach. Odpowiadał w nim za szkolenia taternickie, obozy, brał też udział w klu­bowych wypraw turystycznych.

W Tatrach wspinał się od 1947 r., zarówno latem jak i zimą. Brał udział między innymi w pierwszym wejściu północno-wschodnią ścianą Zadniej Garajowej Turni w 1950 r. wraz z Zenonem Węgrzynowiczem, w 1953 r. uczestniczył w przejściu Wielkiej Gra­ni Tatr Wysokich (z Odnogą Krywania), w 1954 r. ze Stanisławem Bielem dokonał pierwszego polskiego wejścia na Łomnicę jej zachodnią ścianą przez Hokejkę, w 1955 r., ponownie w towarzystwie Biela, dokonał pierwszego wejścia północną ścianą Wielkiej Jaworowej Turni. Mówiąc o zimowym wspinaniu warto wspomnieć pierwsze przejście zimowe Direttissimy północnej ściany Mięguszowieckiego Szczytu, północno-zachodniej ściany Koziego Wier­chu czy pierwsze przejście zimowe całej „grani Morskiego Oka” w 1953 r.

Wspinał się w Alpach, gdzie m.in. w 1957 r. brał udział w akcji ratunkowej na północnej ścianie Eigeru, a także zjechał na nartach z Breithornu w Szwajcarii.

Eksplorował góry Kaukazu. W 1958 r. wszedł na Pik Kaukaz (4037 m), Szczyt Szczurowskiego (niższy wierzcho­łek) i Elbrus (5642 m). W 1961 r. brał udział trzecim przejściu północno-wschodniej ściany na Ułłukara (4302 m) oraz w drugim wejściu północnym filarem na wschodni wierzchołek Ułłu-tau-Czana (4058 m). W 1963 pokonał Masyw Aksautów (3910 m), Dombaj-Ulgen (4046 m) i Ercog (3867 m). W 1968 r. wspiął się południowo-wschodnim filarem na Dżajłyk-baszy (4537 m). W 1970 r. uczestniczył w trawersowaniu szczytów Ach-Su i Mała Szchelda - od przełęczy Ach-Su do przełęczy Sriednij Pieriewał, brał udział w trawersie Elbrusu od „Prijut 11" do przełęczy Chotiu Tau.

W Pamirze, podczas wyjazdu w 1970 r., wszedł na Pik Lenina (7134 m), Pik 900 lat Mińska (4778 m), Pik Pietrowskiego (4700 m), uczestniczył w trawersie granią przez 3 dziewicze sześciotysięczniki: Warszawa (6042 m), Poronin (6205 m) i Tatry (6142 m) oraz brał udział w trawersowaniu Piku Trapecja (6048 m).

W 1960 r. pojechał w Hindukusz, na pierwszą zorganizowaną po wojnie ekspedycję w góry wysokie. Wyjazd zakończył się sukcesem. 27 sierpnia, wraz z Krzysztofem Berbeką, Stanisławem Bielem, Jerzym Krajskim, Stanisławem Kulińskim, Janem Mostowskim i Stanisławem Zierhofferem dokonał drugiego wejścia na Noszak (7492 m), co było wówczas polskim rekordem wysokości. 4 września wszedł na dziewiczy wierzchołek Aspe-Safed (6607 m). Towarzyszył mu Kuliński, Mostowski i Sergiusz Sprudin.

W 1967 r. wziął udział w zorganizowanej przez Pol­ski Klub Górski w Warszawie I Polskiej Wyprawie w Ałtaj Mongolski. Pełnił wtedy funkcję zastępcy kierownika do spraw sportowych. W trakcie tej ekspedycji wszedł na nienazwany szczyt (ok 3900 m), dokonał pierwszych wejść na Birkut (4068 m) i Śnieżną Cerkiew (4100 m), drugiego wejścia na Malczin (4026 m) i trzeciego na Kijtyn (4356 m).

W tym samym roku uczestniczył w wyprawie w Himalaje, której celem było Dhaulagiri. W 1974 r. wziął udział w zorganizowanej przez Polski Klub Górski ekspedycji na Kangbachen (7902 m), szczyt położony w grupie Kanczendzongi. 26 maja stanął na wierzchołku, wraz z Woj­ciechem Brańskim, Wiesławem Kłaputem, Markiem Malatyń­skim i Kazimierzem Olechem. Tym samym ustanowiono nowy polski rekord wysokości.

W latach 1979-1980 brał udział w naukowej Wyprawie Antarktycznej PAN, w czasie której kartował geologicznie dzikie tereny na Wyspie Króla Jerzego oraz ba­dał występujące tam przejawy mineralizacji.

W Andach Argentyńskich w 1985 r. wspiął się na Aconcaguę (6962 m) i Cerro Ameghino (5935 m).

W trakcie urlopu w Austrii, 3 lutego 1997 r., uległ wypadkowi narciarskiemu w rejonie Gosau pod Dachsteinem. 10 lutego zmarł w salzburskim szpitalu, nie odzyskawszy przytomności. Miał 67 lat.

Anna Makowska

Źródła:
- Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu tom VI, Wydawnictwo Stapis
- Kronika Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Zbigniew Rubinowski 1929-1997, Zbigniew Kowalczewski, Tymoteusz Wróblewski
- z-ne.pl/t,haslo,4156,rubinowski_zbigniew.html
- Taternik 1/1961
- Taternik 3/1961
- Taternik 1-2/1964
- Taternik 2/1971
- Taternik 4/1974