Janusz Baranek urodził się 24 października 1937 r. w Będzinie. Maturę zdał w 1954 r., w latach 1954-1960 studiował na Politechnice Śląskiej, a w 1967 ukończył studia podyplomowe. Z zawodu jest mechanikiem-energetykiem. Początkowo pracował w Elektrowni Szombierki, później jako projektant w dziale pieców grzewczych w Biurze Projektowym Biprohutu. Od roku 1963 do 2003 związany był z Energoprojektem w Gliwicach, gdzie zajmował stanowisko projektanta automatyki.

Janusz Baranek pod Chan Tengri 2004 r. - fot. Andrzej Życzkowski, źr. commons.wikimedia.org
Janusz Baranek pod Chan Tengri 2004 r. - fot. Andrzej Życzkowski, źr. commons.wikimedia.org

Początki

Przygodę ze wspinaniem zaczął się w 1959 r. w skałkach Jury Krakowsko-Częstochowskiej. W tym samym roku ukończył kurs skałkowy, a później tatrzański. W 1962 r. został członkiem zwyczajnym Klubu Wy­sokogórskiego w Gliwicach i jeszcze tego samego roku zapisał się na tatrzańskie szkolenie zimowe.

W Tatrach przeszedł m.in. grań Tatr Wysokich od Zdziarskiej Przełęczy po Liliowe, Filar Kazalnicy oraz wspólnie z Andrzejem Czokiem poprowadził nowe drogi na północnej ścianie Żabiej Turni Mięguszowieckiej i Małym Koprowym.

Alpy

W Alpach Delfinatu pokonał północno-zachodnią ściana Ailefroide (3959 m), wszedł na Barre des Écrins (4102 m) i na Sans Nom (3915 m). W Dolomitach m.in. przeszedł filar Cima della Busazza i drogę Solledera na Civetcie (3220 m).

Kaukaz

W lipcu 1973 r. pojechał w Kaukaz Zachodni, w rejon Gwandry, na zorganizowany przez Klub Wysokogórski obóz centralny. Wszedł wówczas na Zamok (3930 m) i Dałar (3979 m). W dniach 9-10 lipca, w zespole z Januszem Mączką wytyczył nową drogę na Zamoku. Wspinali się przeszło 900-metrową, zachodnią ścianą. Następnie, w dniach 18-19 lipca, w towarzystwie Mączki, Jacka Poręby i Krzysztofa Zdzitowieckiego, wspiął się północno-wschodnim żebrem, drogą Stiepanowa na Dałar.

Ameryka Północna

W 1974 r. wziął udział w zorganizowanej przez śląskie kluby wysokogórskie, kierowanej przez Henryka Furmanika wyprawie w góry Alaski i Yukonu. 26 czerwca, po 6 dniach wspinaczki, w zespole Adamem Bilczewskim, Henrykiem Furmanikiem, Jerzym Kallą i Jerzym Kukuczką (oraz Janem Bagsikiem, Jerzym Sznytzerem i Krzysztofem Tomaszewskim, którzy wspinali się przez Windy Corner i górną częś­cią żebra), wszedł na Denali (6190 m), zachodnim żebrem południowej ściany. 13 sierpnia stanął Mount Hubbard (4580 m), a 15 sierpnia na Mount Kennedy (4241 m). Oba szczyty zdobył z Bilczewskim, Furmanikiem oraz Adamem Zyzakiem.

Ameryka Południowa

W roku 1981 wspinał się w Andach Peruwiańskich, w pasmie Cordillera Huayhuash. 1 lipca, wraz z Czokiem, Elżbietą i Ja­nuszem Skorkami, wszedł wschodnią flanką na Rasac (6017 m) oraz w dniach 10-11 lipca, wraz z Czokiem i Skorkiem, na Yerupajá (6635 m) – było to pierwsze polskie wejście środkiem zachodniej ściany na główny wierzchołek. Podczas tego wyjazdu brał też udział w wytyczeniu nowych linii – 30 czerwca, wspólnie z Czokiem, poprowadził nową drogę zachodnią ścianą na Seria Sur (5230 m) oraz 16 lipca wszedł nową drogą, północno-zachodnią ścianą na Ninashanca (5607 m), z Czokiem i Skorkiem.

Pamir

W 1990 r. wszedł na Pik Lenina (7134 m), samotnie, drogą normalną.

Tienszan

W 2013 r. kierował wyprawą na Chan Tengri (6995 m). Uczestnikami byli Krystyna Czok, Wit Baranek i An­drzej Życzkowski. Wspinali się droga normalna od połu­dnia.

Hindukusz

W lipcu 1976 r. uczestniczył w zorganizowanej przez Kluby Wysokogórskie w Gliwicach i Katowicach śląskiej wyprawie w Hindukusz Afgański. Kierownikiem był Tadeusz Kozubek. 11 sierpnia, wraz ze Stanisławem Cholewą, Kukuczką i Henrykiem Natkańcem, wszedł od południowego wschodu na Kohe Tez (7015 m).

Himalaje i Karakorum

W 1979 r. pojechał na kierowaną przez Bilczewskiego śląską wyprawę na Lhotse. 9 października 1979 r. stanął na szczycie, wraz z Bilczewskim, Cholewą i Robertem Niklasem. Szczyt zdobyli drogą normalną od zachodu.

Na jesieni 1982 r. wziął udział w polsko-brazylijskiej ekspedycję na Makalu (8481 m). Kierownikiem wyprawy Klubu Wysokogórskiego w Gliwicach był Adam Bilczewski. 10 października Andrzej Czok samotnie stanął na wierzchołku.

Na przełomie 1984/85 r. pojechał na kierowaną przez Bilczewskiego śląską wyprawę, której celem było Dhaulagiri (8167 m). Ekspedycja zapisała się w historii pierwszym wejściem zimowym. 21 stycznia na szczycie stanął Czok i Kukuczka.

We wrześniu 1985 r. kierował zorganizowaną przez Klub Wysokogórski w Gliwicach wyprawą na Bhagirathi II (6512 m). Jeszcze na etapie aklimatyzacji dwukrotnie osiągnięto wierzchołek od łatwej, wschodniej strony (na szczyt weszli Paweł Bujakiewicz i Jacek Kozaczkiewicz oraz Wladysław Kacorzyk i Andrzej Pusz). Nie udało się jednak zrealizować głównego celu, jakim było przejście dziewiczej zachodniej ściany, głównie za sprawą złych warunków atmosferycznych.

Trzy lata później, w 1988 r., pokierował wyprawą na Haramosh (7397 m). Wyjazd został zorganizowany przez Kluby Wysokogórskie w Gliwicach, Jastrzębiu i Katowicach. Na szczycie stanął 30 lipca, wraz z Andrzejem Mostkiem i Kazimierzem Wszołkiem.

W 1998 r. uczestniczył w ekspedycji w rejon lodowca Sosbun, na Sosbun Brakk (6413 m). Bez wejścia na wierzchołek. W 1999 r. kierował wyprawą na Kedar Dome (6831 m), także tym razem nie udało się stanąć na szczycie. Dwa lata później, w 2001 r. pokierował ekspedycją na Singu Chuli (6499 m). Wspinaczka odbywała się drogą normalną i tym razem nie zdobyto wierzchołka.

Anna Makowska

Źródła:
- Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu tom VI, Wydawnictwo Stapis
- Biogramy Absolwentów Wydziału Mechanicznego Energetycznego Politechniki Śląskiej II, „Bratniak Gliwicki” 2013, Część B – biogramy absolwentów
- Taternik 3/1975
- Taternik 2/1977
- Taternik 2/1985
- Taternik 3/2013
- pza.org.pl/news/news-pza/art14813