Mogielica jest najwyższym szczytem Beskidu Wyspowego, ale trochę do tego pasma nie pasuje. Góra ta nie jest bowiem samotną „wyspą”, lecz posiada wyraźne, boczne grzbiety. Mogielica wznosi się na wysokość 1171 m n.p.m., a granice jej masywu wyznaczają doliny potoków Jurkówka i Chyszówka oraz Słopnickiego i częściowo Kamienicy Gorczańskiej.
Góra posiada wyraźne ramiona, z których najdłuższe ciągnie się w kierunku południowo-zachodnim, przez Krzysztonów i Jasień, do Przełęczy Przysłop. W przeciwną stronę biegnie natomiast grzbiet opadający ku Przełęczy Słopnickiej.
Na Mogielicy znajduje się kilka odsłoniętych polan, na których kiedyś wypasano stada owiec. Największa z nich i równocześnie największa w całym Beskidzie Wyspowym jest polana Stumorgi, położona w południowo-zachodniej części masywu. Na północno-zachodnim zboczu znajduje się polana Cyrla (druga pod względem wielkości), a od północy – Wyśnikówka.
Na szczycie Mogielicy obecny jest jedyny w Beskidzie Wyspowym fragment górnoreglowego lasu świerkowego. Resztę masywu porasta głównie buczyna karpacka i las świerkowo-jodłowy. Od roku 2011 wierzchołek i część północnego zbocza stanowi część rezerwatu przyrody Mogielica. Ma on 50, 44 ha powierzchni (oraz 90,69 ha otuliny) i służy ochronie rzadkich gatunków ptaków – głównie głuszca, a także m.in. orlika krzykliwego, cietrzewia, puszczyka uralskiego, puchacza, sóweczki, dzięcioła białogrzbietego i trójpalczastego. Ochronie w ramach rezerwatu podlegają również formacje skalne.
Turystyka
Na Mogielicę można dostać się szlakiem zielonym z Przełęczy Rydza Śmigłego (↑2.15 godz. ↓1.45 godz.) lub od strony Przełęczy Słopnickiej (↑2.15 godz. ↓1.30 godz.). Szlak niebieski prowadzi na szczyt z Jurkowa (↑2.45 godz. ↓1.45 godz.) oraz ze Szczawy (↑4.50 godz. ↓3.30 godz.), a szlak żółty z Tymbarku (↑5 godz. ↓4 godz.) lub z Przełęczy Przysłop (↑4.20 godz. ↓3.20 godz.).
Na szczycie Mogielicy znajduje się 20 metrowa wieża widokowa, z której podziwiać można panoramę na Beskid Wyspowy z Luboniem Wielkim, Lubogoszczem i Ćwilinem, Beskid Makowski, Mały, Sądecki, Żywiecki z Babią Górą i Policą, Gorce z Turbaczem, Pieniny i Tatry. W pobliżu szczytu znajduje się także krzyż papieski poświęcony Janowi Pawłowi II.
Ciekawostki
• Mogielica nazywana była dawniej w niektórych źródłach Mogielnicą. Szczytowa część masywu określana jest przez mieszkańców okolicznych miejscowości Kopą.
• Według jednej z ludowych legend, Mogielica była żoną wielkoluda Łopienia, który po śmierci został zamieniony w górę. Małżonków oddziela od siebie Przełęcz Rydza Śmigłego.
• W północnej części szczytu znajduje się wychodnia skalna zwana Zbójnickim Stołem. Według podań, zbójnicy mieli liczyć na nim zrabowane pieniądze, które zostały później ukryte w jaskini o nazwie Marszałkowa Studnia na polanie Poręba. W XVIII wieku na Mogielicy ukrywał się słynny beskidzki zbójnik - Józef Baczyński. Skradzione przez niego kosztowności podobno do dziś ukryte są gdzieś na zboczach góry.
• Na szczycie Mogielicy stała dawniej widokowa wieża triangulacyjna, przy której znajdowała się skrzynka z zeszytami, przeznaczonymi na pamiątkowe wpisy turystów. Drewniana konstrukcja wieży runęła w 1980 roku.
• Podczas II Wojny Światowej na polanie Stumorgi przeprowadzane były alianckie zrzuty zaopatrzenia dla polskich partyzantów. W styczniu 1944 roku na północnym zboczu Mogielicy rozbił się niemiecki bombowiec He 111. Cała 5-osobowa załoga zginęła.
