Najwyższy szczyt Gór Sowich, najstarszego pasma Sudetów ( Sudety Środkowe), położonego w województwie dolnośląskim w pobliżu takich miast jak: Świdnica, Wałbrzych czy Nowa Ruda. Wielka Sowa jest popularnym celem wycieczek i spacerów ze względu na stosunkowo łatwe podejście.

Równocześnie rozciąga się z niej wspaniała panorama na Sudety, sięgająca Karkonoszy  wraz ze Śnieżką, a także widoczny jest Masyw Śnieżnika. Na wierzchołku  znajdują się miejsca piknikowe i wieża widokowa.

Wielka Sowa (1015 m n.p.m)

Wielka Sowa, fot atrakcje-turystyczne.eu

Położenie i budowa geologiczna

Wielka Sowa jest kopulastym, rozległym wierzchołkiem znajdującym się pomiędzy Przełęczą Walimską - od strony północnej, a Przełęczą Sokolą – od strony południowej.  W jej otoczeniu położone są nieco niższe wierzchołki: Mała Sowa ( 972 m n.p.m) czy Sokolica ( 915m n.p.m).

Trzon Wielkiej Sowy jak i całych Gór Sowich budują przeobrażone gnejsy (formacja gnejsów sowiogórskich – najstarszych w Sudetach) oraz migmatywy  o wieku ponad 600 mln lat. W tym paśmie odnajdziemy również żyły pegmatytowe z licznymi minerałami, a także złoża rud srebra, złota, ołowiu i miedzi. Okolice masywu Wielkiej Sowy są również atrakcyjnym miejscem dla kolekcjonerów minerałów, którzy przy odrobinie szczęścia znajdą tam kryształy berylu, kwarcu a także ametysty. W masywie sowiogórskim można również odnaleźć sztolnie - pozostałości po dawnych kopalniach srebra.

Widok z Wielkiej Sowy, fot: transfuzjawyobrazen.blogspot.com

Przyroda

Stoki Wielkiej Sowy porasta powoli odradzający się las świerkowy. W latach 80. XX wieku lasy na szczycie zostały zniszczone wskutek klęski ekologicznej, natomiast pod koniec lat 70. wylesiono północny stok w celu utworzenia wyciągu i trasy narciarskiej. Niestety dobre warunki narciarskie występują tu bardzo rzadko. Stoki Wielkiej Sowy porasta sztucznie nasadzona kosodrzewina. Florę reprezentują również różne gatunki subalpejskie i ciepłolubne takie jak: jaskier platanolistny, róża alpejska, goryczka orzęsiona czy dziewięćsił bezłodygowy. Jeśli chodzi o faunę to występują tu zwierzęta podobne jak w innych częściach Sudetów m.in. : jelenie, sarny, muflony, dziki, jastrzębie, myszołowy, jarząbki, sowy włochate.

Widok z wieży na Małą Sowę, fot: atrakcje-turystyczne.eu

Turystyka

Wielka Sowa stanowi węzeł wielu szlaków, które spotykają się właśnie w tym miejscu. Zatem na szczyt prowadzi wiele tras. Ważniejsze z nich to drogi idące z Przełęczy Sokola, Walimia, Przełęczy Walimskiej i z Kamionek.

Z Przełęczy Sokolej, przy ostatnich zabudowaniach wsi Rzeczki, zaczyna się trasa na szczyt. Rzeczka to sympatyczna, mała wioska,  która zimą staje się jednym z głównych ośrodków narciarskich Sudetów. Na przełęczy znajduje się obecnie budka GOPR-u, podczas gdy Dolny Śląsk należał do Niemiec wybudowano tam schronisko i pensjonaty. Z przełęczy trasa biegnie czerwonym szlakiem ostro pod górą, a po drodze można podziwiać piękne widoki na Grabinę oraz Wzgórza Wyrębińskie i Góry Kamienne. Po około 15 minutach mijamy schronisko Orzeł. Za schroniskiem trasa kontynuuje czerwonym szlakiem. Następnie droga przechodzi przez dawną osadę Sowa, po której zostały tylko trzy budynki – jeden z nich wyremontowano i stworzono w nim schronisko Sowa. Dalej łagodnym podejściem po około 30 minutach docieramy na szczyt Wielkiej Sowy.

Z Walimia droga na szczyt prowadzi żółtym szlakiem. Na początku trasa wiedzie przez las na Małą Sowę – drugi najwyższy szczyt pasma. Po drodze warto przyjrzeć się panoramie Gór Wałbrzyskich i Kamiennych. Z Małej Sowy, dalej łagodnie żółtym szlakiem, Cesarską Drogą dochodzimy na szczyt.

Z Przełęczy Walimskiej na Wielką Sowę prowadzi niebieski szlak. Trasa przyjemna i bardzo widokowa, na Strzyżnej łączy się z żółtym szlakiem z Walimia, skąd razem wiodą na szczyt.

Inną możliwością dotarcia na szczyt jest wybranie żółtego szlaku z Kamionek. Na początku trasa biegnie łagodnie do górskiej polany Stara Jodła, skąd już niewiele stromiej wiedzie na szczyt.

Wieża widokowa na Wielkiej Sowie, fot: transfuzjawyobrazen.blogspot.com

Ciekawostki

 Na polanie pod Wielką Sową w XVII wieku mieściła się osada – Sowa, zamieszkiwana głównie przez tkaczy. Została ona wyludniona sto lat później ze względu na  trudności zniesienia warunków klimatycznych, a także z powodu upadku tkactwa. Porzucona osada została wykorzystana przez Towarzystwo Gór Sowich, które na początku XX wieku otworzyło tam schronisko. Do lat 70. XX wieku dostępnych było siedem ośrodków. Pozostały tylko dwa ośrodki, składające się z trzech budynków – pozostałe zdewastowano i opuszczono. W jednym z nich utworzono schronisko Sowa, w dawnym budynku schroniska Eulenbaude z 1987 roku.

Na szczycie Wielkiej Sowy stoi trochę zaniedbana, trójkondygnacyjna, betonowa, 25 metrowa wieża widokowa. Została zbudowana przez Towarzystwo Gór Sowich w 1906 roku. Na początku nosiła imię kanclerza Bismarcka, po II wojnie światowej Generała Władysława Sikorskiego, a obecnie jej patronem jest Mieczysław Orłowicz. Wieża jest wspaniałym miejscem do podziwiania panoramy Sudetów i Przedgórza Sudeckiego.

Katarzyna Sender

Źródła:
-  „Sudety”, Cyprian Skała, Wydawnictwo Pascal 1998