Stanisława Galica-Górkiewicz oraz Józef Broda
Znakomita podhalańska skrzypaczka, dziennikarka i pisarka – muzyk i pedagog z Koniakowa w Beskidzie Śląskim zostali laureatami tegorocznej nagrody „Muzyki Źródeł” Radiowego Centrum Kultury Ludowej. Polskie Radio przyznaje je dorocznie artystom ludowym zasłużonym dla kultury polskiej.
Radiowe Centrum Kultury Ludowej przyznało swoje laury w piątek 1 kwietnia – w dniu swoich 28. urodzin. Nagroda „Muzyka Źródeł” zainicjowana została w 2013 roku. Wśród jej laureatów znajdują się: Bronisława Chmielowska, Jan Kmita, Zofia Warych, Czesław Węglarz, zespół Gołcunecki, Stanisław Głaz, Wiesława Gromadzka, Anna Andruszkiewicz, Tadeusz Jedynak, Maria Bienias, Tadeusz Kubiak, Janina Chmiel, Zdzisław Marczuk, Marianna Bączek, Anna Chuda, Roman Wojciechowski oraz – w ubiegłym roku – Zespół Śpiewaczy z Dobrowody i Zbigniew Butryn.
Stanisława Galica-Górkiewicz jest skrzypaczką-prymistką i pisarką podhalańską. Urodziła się w 1947 r. w Bukowinie Tatrzańskiej, w cieszącej się długim góralskim rodowodem rodzinie Galiców. Gry uczyła się u legendarnej podhalańskiej muzykantki Bronisławy Koniecznej-Dziadoń (1894–1968), zwanej „Dziadońką”. – Muzyka na Podhalu, podobnie, jak codzienne życie, ulega zmianie (m.in. ze względu na coraz lepsze wykształcenie muzyczne młodych muzykantów), ale ja pozostanę wierną XIX-wiecznemu stylowi gry, przejętemu od mojej mistrzyni – mówi Pani Stanisława. Opowieści „Dziadońki” artystka zawarła w swoich książkach.
Wyjątkowa wartość sztuki muzycznej Stanisławy Galicy-Górkiewicz przejawia się przede wszystkim w kultywowaniu zachowawczego, wolnego od wpływów mody stylu muzykowania góralskiego, który w prostej linii wywodzi się od podhalańskich muzyków urodzonych w połowie XIX w. Stanisława Galica-Górkiewicz jest także autorką licznych publikacji książkowych, artykułów i audycji radiowych, dotyczących historii i kultury rodzimej Bukowiny Tatrzańskiej.
Galica-Górkiewicz jest laureatką wielu nagród na licznych festiwalach i konkursach muzyki ludowej. Otrzymała m.in. „Basztę” na 44. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym w 2010 w kategorii „solista-instrumentalista”, a w 2014 roku triumfowała wraz z kapelą. W 2011 roku została odznaczona medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Józef Broda urodził się w 1941 roku w Ustroniu-Lipowcu. W świat muzyki tradycyjnej wprowadzili go mama i dziadek. Pierwsze nauki pobierał u największych mistrzów swojego regionu, wśród których znalazł się m.in. Jan Kawulok. Studiował m.in. filozofię i wychowanie przez sztukę.
O Józefie Brodzie można powiedzieć bardzo wiele – jest nie tylko wybitnym muzykiem, budowniczym instrumentów i popularyzatorem kultury swojego regionu, ale przede wszystkim znakomitym pedagogiem i autorytetem – wychowawcą kilku pokoleń śpiewaków i muzykantów. Przez wiele lat pracował jako wychowawca i nauczyciel w szkołach podstawowych w Istebnej i Koniakowie, propagując wśród dzieci i młodzieży lokalne tradycje. Uczył nie tylko gry na instrumentach, pieśni i tańców, ale także szacunku dla rodzimej kultury. Przekazywał to, jak wielką wagę dla budowania tożsamości ma świadomość własnego pochodzenia. Był także twórcą i reżyserem przedstawień plenerowych, będących przykładem symbiozy człowieka, przyrody i kultury. Folklor stał się dla niego środkiem wychowywania poprzez działanie w grupach twórczych, np. w formie teatru obrzędowego.
– Muzyka jest bardzo prostym narzędziem, ale za mało współcześnie docenianym przez pedagogów. Dzisiejsi nauczyciele za daleko odchodzą od fundamentu nauki: zachwytu, zadziwienia. A życie trzeba umieć smakować, my dzieciom stwarzamy do tego pretekst. Bo muzyka pomaga odkrywać prawdę o życiu i człowieku – mówi.
Polskie Radio wielokrotnie odwiedzało Józefa Brodę w jego domu na Wyrszczku, nagrywając barwne opowieści artysty o świecie dźwięków wydobywanych w poetycki sposób z najprostszych instrumentów dętych. To właśnie tam przez wiele lat powstawały audycje „Co słychać na Wyrszczku” z udziałem dzieci, którym muzyk opowiadał o porach roku, żywej naturze, łąkach, potokach i muzyce.
Józef Broda jest laureatem licznych nagród, w tym m.in. Nagrody im. Oskara Kolberga (1995) oraz dorocznej nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2016). Jest także laureatem festiwali m.in. w Bukowinie Tatrzańskiej (1971), Kazimierzu nad Wisłą (1973) i Budapeszcie (1974). Otrzymał Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2008) oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2014). Od lat prowadzi najważniejsze festiwale folklorystyczne w Polsce m.in. w Żywcu, Kazimierzu czy Nowym Sączu. Posiada umiejętność nawiązywania niezwykłej łączności z widownią, wykorzystując sceny festiwalowe do wspaniałej pracy dydaktycznej z ludźmi w każdym wieku.
Więcej na stronie: www.rckl.polskieradio.pl
mat.pras. Polskie Radio
