znak ostrzegający przed lawinami Niewiele rzeczy daje więcej radości niż zespolenie się w jedno z dziewiczym stokiem i puszystym śniegiem. My, narciarze, wiemy, że odnalezienie swojego rytmu uwalnia salwy niekontrolowanego uśmiechu i okrzyków radości. Tak! To jest to! To jest życie! Jednak, to samo co może wprowadzić nas w stan Nirvany może równie dobrze przekształcić się w niszczycielską lawinę i rozbić w puch iluzję naszej nieśmiertelności. Zbyt często realizują się takie scenariusze powodowane głupimi, często zabójczymi błędami, nieostrożnością i rażącą ignorancją. Ryzyko lawiny podczas uprawiania skialpinizmu lub wspinania zimą można znacznie zmiejszyć posiadając odpowiednią wiedzę, zrozumienie otaczającego nas świata oraz doświadczenia w zachowaniu się lawin.

Lawiny - zawsze obecne niebezpieczeństwo

Na całym świecie codziennie schodzi tysiące lawin i choć większość z nich nie powoduje szkody, jednak stwarzają one duże zagrożenie dla wszystkich uprawiających sporty ekstremalne zimą. Jak donoszą Alpejskie statystyki co roku od 120 do 150 skialpinistów umiera uwięzionych pod zwałami śniegu. Mimo wszelkich technik ratowniczych aż 57% ludzi, którzy ulegają lawinom umiera. Ważne jest by uświadomić sobie, że 85% wszystkich lawin wywoływanych jest przez czynnik ludzki. Te trzy liczby jasno pokazują, że ryzyko zejścia lawiny jest zawsze obecne i należy zachować czujność jak tylko wchodzi się na otwarty teren.

Ryzyko i zapobieganie

Jednym z aspektów, które sprawia że narty zimą oraz wspinaczka zimą są tak wciągające jest ryzyko. Jest ono integralną częścią naszego sportu i nigdy nie można wyeliminować go do końca, nie znaczy to jedna, że należy je lekceważyć. Istnieje kilka kroków, które może ograniczyć szansę naszego bliskiego spotkania z "lawinowym potworem".

1. Prognoza pogody! Należy śledzić informacje meteo na kilka dni przed wyprawą oraz wszelkie serwisy lawinowe, które dostarczają danych o interesującym nas terenie. Daje to nam ogólne pojęcie o warunkach sniegowych, jednak że jeden stok różni się od drugiego niezbędne jest także doświadczenie w rozpoznawaniu śniegu na bierząco. Wysokie i umiarkowane wiatry tworzą idelane warunki dla lawin płytowych, tych najbardziej niebezpiecznych. Warto pamiętać, że po obfitych opadach śniegu potrzeba kilku dni dobrej pogody do utrwalenia się pokrywy i ustalenia się warunków na dobre.

2. Nadajnik lawinowy, łopatka i sonda! Właściwe stosowanie tych trzech przyrządów może pomóc zlokalizować i uwolnić ofiary w zaledwie 10 minut. Jednak bez uprzedniej praktyki są całkowicie bezużyteczne, więc upewnij się przed eskapadą, że umiesz się nimi posługiwać.

3. Rozsądna i przemyslana trasa! Odpowiednie są stoki chronione od wiatru. Lawiny najczęściej schodzą na stokach o nachyleniu od 30 do 50 stopni. Należy pamiętać także o zachowaniu bezpiecznej odległości między członkami ekipy, zwłaszcza przy trawersowaniu ryzykownych zboczy, tak by uniknąć narażania całej grupy na niebezpieczeństwo.

Kurs jazdy lawiną

Jeśli dojdzie do najgorszego zachowaj spokój. Panika nigdy nie jest dobra. Istotne jest, aby utrzymać się na powierzchni. Mając przypięte narty jest to znacznie utrudnione i często takie osoby są wciągane bardzo szybko w głąb śniegu. Trzeba spróbować pozbyć się obciążającego ekwipunku i dryfować jak najdłużej na powierzchni nurtu. Kiedy śnieg zaczyna się zatrzymywać należy uformować jak największą przestrzeń oddechową.
Badania wykazały, że 90% wszystkich ofiar przeżywa przez 15 minut, niestety po 35 minutach liczba ta spada do zaledwie 30%. Ten szybki spadek podkreśla znaczenie natychmiastowego ratunku, ponieważ ofiary umierają w skutek uduszenie lub hipotermii.

By akcja ratunkowa została przeprowadzona pomyślnie członkowie grupy muszą reagować szybko i sprawnie. Po ustaleniu dalszych zagrożen lawinowych, należy poszukać znaków na powierzchni i ustalić gdzie ofiara ostatnio zniknęła z pola widzenia. Należy przyjąć, że jednej osobie wydobycie drugiego człowieka zakopanego 1 metr pod powierzchnią śniegu zajmuje ok 10 minut, więc pośpiech jest niezbędny. Po zlokalizowaniu ofiary potrzebne jest wysondowanie głębokości na jakiej się znajduje. Kopanie należy zacząć od boku! Po uwolnieniu poszkodowanego w razie potrzeby stosuje się pierwszą pomoc (drogi oddechowe, oddychanie, krążenie; z ang ABC - airways, breathing & circulation). Ważna jest ochrona przysypanego przed zimnem do czasu przybycia odpowiednich służb.

Kilka porad

W przypadku wejścia w niebezpieczny teren i niemożliwości odwrotu warto pamiętać o kilku rzeczach:

1. Mając narty na sobie znacznie zmiejszamy nacisk jaki kładziemy na deskę śnieżną.

2. Dodatkowe warstwy ubrania jakie mamy w plecaku mogą pomóc nam w utrzymaniu ciepła w razie "W".

3. Odpowiednia odległość między członkami grupy to złota zasada. Unikajmy też skoków i upadków za wszelką cenę.

4. Trasa z największą liczbą "bezpiecznych wysp" jest trasą najlepszą.

Telefony komórkowe

Są coraz częściej używane w terenie górskim. Mimo, że w sytuacji awaryjnej telefon pomoże wezwać Pogotowe Górskie to nie zagwarantuje on nam przybycia służb na czas. Nie lekceważmy zagrożenia tylko daltego, że posiadamy telefon komórkowy, powinien on być traktowany jako dodatkowe zabezpieczenie a nie jako substytut umiejętności i doświadczenia. Często organizowanie są darmowe kursy i szkolenia lawinowe. Warto przed rozpoczęciem sezonu zainteresować się i nawet zainwestować w ew. podróż na taki kurs. Powodzenia!